Santrifuj Pompalarda Kaplin Ayarı ve Doğru Hizalama
KSB ve diğer üreticiler çoğunlukla pompayı kaide üzerine montajlanmış ve elektrik motoru bağlantısı kaplin ile yapılmış olarak teslim eder. Ancak, nakliye ve pompanın nihai konumuna montajı sırasında oluşan sarsıntılar bu ekipmanların hizalanmasını bozar. Bu nedenle, pompanın montajı ve betonu belirtilen şartlara uygun olarak tamamlandıktan sonra kaplin ayarı tekrar yapılmalıdır. Ayrıca, bakım veya başka herhangi bir sebeple pompa veya motor her hareket ettirildiğinde veya yeri değiştirildiğinde yeniden hizalama yapılması gereklidir.
‘Hizalama’ derken neyi kastediyoruz? Kaplinli pompalarda, motordan alınan güç bir kaplin aracılığıyla pompa miline aktarılır. İdeal şartlarda, bu iki milin (pompa mili ve motor mili) tam olarak paralel ve aynı merkez hatta sahip olması gerekir. Esnek kaplinler, küçük hizalama hatalarını tolere edebilir, ancak ideal, sorunsuz çalışma için bu iki milin, üreticileri tarafından belirtilen toleranslar dahilinde hizalandığından emin olunması gerekir.
Çalışma sorunlarına yol açabilecek iki tür yanlış hizalama vardır. Bunlardan ilki olan Açısal kaçıklık (Angular Misalignment) aşağıda gösterildiği üzere, motor milinin ve pompa milinin merkez çizgileri birbirine açılı olduğunda meydana gelir.
Paralel kaçıklık ise, pompa ve motor milinin paralel olduğu, ancak merkez çizgilerin birbirine göre dikey veya yatay olarak farklı konumlarda bulunduğu durumdur.
Genellikle, kaplin hizalaması yapılmamış veya yanlış yapılmış pompalarda her iki tipteki kaçıklıkta bir arada gözlemlenir.
Hizalamanın Ölçülmesi Motorları ve pompaları düzgün bir şekilde hizalamanın ilk adımı, hatalı hizalama derecesini ölçmektir.
Açısal hizalamalar için basit bir uygulama aşağıdaki gibidir:
- Motor ve pompa mili flanşları birbirine yakın ancak bağlantısız durumdayken, her bir mil üzerinde bir nokta işaretleyin ve ardından aralarındaki mesafeyi bir kalınlık veya konik mastarla ölçün.
- İşaretleri birbirine yakın tutarak her iki şaftı yaklaşık 90 derece döndürün. Ayırma mesafesini tekrar ölçün. 180 ve 270 derece için tekrarlayın.
- Ölçülen ayırma, şaftlar döndürüldükçe aynı kalırsa, paralel oldukları varsayılabilir. Ancak, ölçülen flanş ayrımındaki farklılıklar millerin mükemmel şekilde hizalanmadığını gösterir.
Paralel hizalamayı ölçmek için benzer bir prosedür kullanılabilir. Burada, flanşlardan birinin üzerine bir düz mastar yerleştirilir ve diğer flanşa olan mesafe ölçülür (aşağıdaki gibi).
Motor ve pompa milleri arasındaki hizalama için genellikle lazer ölçüm cihazları kullanılır. Lazer hizalama cihazları daha yüksek düzeyde doğruluk sağlar.
Lazer ölçüm ekipmanı ile hizalamanın kontrol edilmesi
Hatalı Hizalamanın Düzeltilmesi
Pompalar genellikle hatta bağlı olduğundan, motoru hareket ettirmek daha kolaydır. Yatay düzlemde motor pozisyonundaki küçük ayarlamalar genellikle motor ankraj cıvatalarını gevşeterek, motoru yanlara kaydırarak ve ardından cıvataları yeniden sıkarak gerçekleştirilir. Dikey ayarlamalar genellikle tesviye vidaları ayarlanarak veya motor ayaklarının altına şimler eklenerek veya çıkarılarak yapılır. Şim seçimine özen gösterilmelidir. Nispeten kalın olan birkaç şim, ince bir şim setine tercih edilir. Çünkü daha kalın şimler genellikle motor için daha sert ve daha güvenli destekler sağlar. Doğal olarak, pompa veya motor yeniden konumlandırıldığında, hizalamanın yeniden kontrol edilmesi gerekir.
Ayak Sorunları
Eğilmiş, hasar görmüş veya kötü monte edilmiş kaideler, yanlış seçilmiş şimler veya gevşek ankraj cıvatalarının tümü, yumuşak veya süngerimsi ayaklar olarak bilinen bir duruma sebep olur. Bu meydana geldiğinde, dönen makineleri düzgün bir şekilde hizalamak çok zor, hatta imkansız olacaktır. Pompa çalışmazken her şey iyi görünse bile, motor torku ve termal gerilimler dahil olmak üzere çalışma yükleri, pompa çalışmaya başladığında her şeyi bozabilir. Modern lazerli kaplin ayar cihazları, pompanın ve motorun konumundaki küçük değişiklikleri ölçerek ayak problemlerini tespit etmeye yardımcı olabilir.
