Küresel vana, bir milin ortasına yerleştirilmiş içi boş bir döner bilyeden oluşur. Bu bilye milin dönüş hareketi sayesinde, vana gövdesi içerisinde 90° dönerek akışkan kontrolü sağlar.
Küresel vanalar güvenilir ve sağlamdır. Uzun süre aynı konumda kalsalar bile güvenli bir şekilde görevlerini yerine getirebilirler. Aynı zamanda sık sık mil pozisyonunun değişimine izin verir. Bununla birlikte kullanım amaçları genel olarak tam açık ve tam kapalı şeklindedir. Tam açık veya tam kapalı pozisyonlar haricinde akışkan kontrolleri iyi değildir. Bu nedenle ayar vanası olarak kullanımları tavsiye edilmez.
Küresel vanalar birçok marka tarafından 1000 bar ve 400 °C sıcaklığa kadar, metal, plastik, seramik gibi çeşitli malzeme yapılarında üretilebilmektedir. Bununla birlikte küresel vanaların ayar için kullanıldığı durumlarda sıklıkla akışkan gövde ve bilye arasına sıkışır. Soğuk havalarda biriken bu su, bilye ve vana gövdesinde genleşerek vana da çatlamaya veya hasara sebep olur. Bu önemli bir dezavantajdır, eğer hava sıcaklığının 0 °C altına düştüğü ortamlarda küresel vana kullanılacaksa soğuğa karşı dirençli (frozen – freeze proof type) vana kullanılması gerekir.
Kriyojenik akışkanlar veya bilyenin içinde genleşebilecek ürünler için vananın akış yukarı tarafında bir havalandırma deliği bulunur.
Küresel vanaların kullanımında en kritik sorunlardan biri kirliliktir. Özellikle vanaların içme suyu veya gıda fabrikalarında kullanıldığı durumlarda vana gövdesi ve bilye arasında biriken su bakteri oluşumuna veya farklı akışkanların kullanımı sırasında karışmaya sebep olur. Bu durum ise başta insan sağlığına akabinde de üretimin kalitesine zarar verir. Bu birikmenin önüne geçmek için, bilyenin gövde ile oluşturduğu boşluklar, bilyenin oturduğu yüzeyler uzatılarak kapatılır.
Bu tip vanalar boşluksuz “Cavity Filler Ball Valve” olarak adlandırılır ve gıda veya içme suyu uygulamalarında kullanılan contaların ve vananın malzemelerin gıda ve insan sağlığına uygun olması gerekir.
